In de stad al je afvalwater zuiveren?

Michiel Roos

In de stad al je afvalwater zuiveren? Dat kan met een helofytenfilter.

Overal waar water gebruikt wordt ontstaat afvalwater. Normaliter verdwijnt dit vervuilde water rechtstreeks het riool in en moet het water daarna eerst gezuiverd worden voordat het geloosd kan worden in de Nederlandse waterlopen. Per persoon gebruiken we ongeveer 120 liter water per dag. (gemeten in 2013). Het rioolstelsel zal steeds vaker overbelast raken door grotere hoeveelheden regenwater (als gevolg van de klimaatverandering) en de verstening van bewoond gebied. Door middel van lokale zuivering besparen we ongeveer 120.085 emmers water op jaarbasis; ± 1201 m3, vergelijkbaar met 4,6 x het volume van het kleinste huis (259 m3).

We kunnen de rioolwaterzuivering ontlasten door ons afvalwater te zuiveren met behulp van waterminnende planten. Zo’n filter wordt ook wel Helofytenfilter genoemd. Dit filter zuivert het water zo ver dat het veilig geloosd kan worden op het oppervlaktewater. De planten in het filter leveren niet de grootste bijdrage aan de zuivering, dit gebeurt vooral door de bacteriën die tussen de wortels van de planten leven.

Vloeiveld

Er zijn verschillende soorten helofytenfilters. De eenvoudigste is het vloeiveld, hierbij stroomt het water over de bodem van het moeras tussen de planten door. Dit type filter is geschikt voor grote hoeveelheden licht vervuild water.

NRVloeiveld-plus-pomp-en-sloot-e1421270456187
Vloeiveld filter

Horizontaal doorstromend

Een iets ingewikkelder filter is het ‘horizontaal doorstromend’ filter. Hierbij stroomt het afvalwater onder het oppervlakte van het moeras. Het een de ene kant in het filter gepompt en aan de andere kant weer uit het filter gepompt. Dit type filter is geschikt voor licht tot matig vervuild water. Het water komt niet in contact met de buitenlucht. Dit type filter heeft als ondergrond vaak grof zand en grind.

NRhorizontaal-doorstroomd-helofytenfilter-pomp-e1421270416646
Horizontaal doorstromend filter

Verticaal doorstromend

Het derde type is het verticaal doorstromend helofytenfilter. Dit filter is geschikt voor matig tot sterk vervuild water. In het verticaal doorstromend helofytenfilter is de verblijftijd van het water langer in vergelijking tot de andere systemen. Dit zorgt voor een optimale werking van het filter. Het water komt niet in contact met de buitenlucht.

Verticaal doorstromend filter
Verticaal doorstromend filter

Tijdens de filtering vinden complexe fysische, biologische en biochemische processen plaats. Zuurstof bindende stoffen, stikstof, chloriden, fosfaat en alle zwevende stoffen die in het afvalwater zitten worden vergaand omgezet, afgebroken en verwijderd. Deze natuurlijke processen gaan vele jaren door, het oudste helofytenfilter is inmiddels 45 jaar oud. Het is gebleken dat er géén geuroverlast is. Geuroverlast ontstaat alleen dan wanneer het afvalwater in contact komt met zuurstof, hetgeen bij een horizontaal- en verticaal-doorstromend filter niet het geval is. Wellicht heb je nu al allerlei vragen over hygiëne en werking. Ecofyt heeft een mooie lijst met de 10 meest gestelde vragen over helofytenfilters op haar site geplaatst.

Wij zullen al ons afvalwater gaan zuiveren* met een verticaal doorstromend helofytenfilter. Het bedrijf Global Wetlands gaat het filter bouwen.
(*De tuin gaan we er in tegenstelling tot wat het artikel meld, niet mee besproeien, daarvoor is het water niet geschikt).

Omdat de nieuwe woningen straks binnen 40 meter van een bestaand riool liggen, hadden ze eigenlijk allemaal afzonderlijk moeten worden aangesloten op het bestaande riool. Het college van B en W heeft voor dit project echter een uitzondering gemaakt. Dit helofytenfilter is een prachtige pilot voor lokale waterzuivering in hoogstedelijk gebied.

Met de kosten die we uitsparen op de gemeentelijke rioolbelasting kunnen we een klein deel van de bouw van het filter financieren. De huizen krijgen wel een gezamenlijke aansluiting op het riool via een ondergrondse ‘overstort’ die in geval van nood (bijvoorbeeld als het filter in onderhoud is) kan worden ingezet. Het gezuiverde water kunnen we weer hergebruiken voor het doorspoelen van alle toiletten. Zo ontlasten we het rioolstelsel, zorgen we voor een mooie tuin en dragen we op een ecologisch verantwoorde manier ons steentje bij aan een beter milieu. Door middel van lokale zuivering besparen we ongeveer 120.085 emmers water op jaarbasis; ± 1201 m3, vergelijkbaar met 4,6 x het volume van het kleinste huis (259 m3).

Bronnen